Haluks.
paluch koślawy, hallux valgus
Jedną z najczęściej występujących deformacji przodostopia jest paluch koślawy potocznie zwany haluksem, którego istotą zniekształcenia jest utrata właściwego ustawienia powierzchni stawowych stawu śródstopno-paliczkowego palucha. Zniekształcenie to narasta z czasem doprowadzając do znacznego odchylenia palucha w kierunku zewnętrznym i konfliktu z palcem II stopy. W przebiegu narastającego zniekształcenia często pojawiają się zniekształcenia pozostałych palców stopy.
Paluch koślawy częściej występuje u kobiet, a do przyczyn powstania najczęściej zalicza się czynniki genetyczne, zwiększoną koślawość I kości śródstopia, nadmierną mobilność stawu śródstopno-klinowego I, nadmiernie wypukłą głowę I kości śródstopia, przebytą amputację II palca stopy, stopę płaską, reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia neurologiczne i chód w obuwiu z wysokim obcasem oraz wąskimi czubkami. Ważnym aspektem powstania palucha koślawego może być również deformacja powstała w tylnej części stopy.
Objawy.
Objawy halluxa pojawiają się najczęściej w wieku dorosłym, ale mogą również występować w wieku młodzieńczym (paluch koślawy młodzieńczy) i charakteryzują się powstaniem bolesnego zaczerwienienia oraz obrzęku w okolicy wewnętrznej (przyśrodkowej) palucha (tzw. bunion), prowadzą do powstania konfliktu z obuwiem, co nasila dolegliwości bólowe, ogranicza funkcję chodu i wpływa na estetykę stopy.
Diagnostyka.
Diagnostyka haluksów polega na wykonaniu badania ortopedycznego, a następnie oceny RTG stopy w projekcji AP i bocznej, które powinny być wykonane w obciążeniu (na stojąco). W niektórych przypadkach po przeprowadzonym badaniu zalecane jest poszerzenie diagnostyki obrazowej o inne projekcje RTG lub badanie USG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny .Leczenie.
W leczeniu deformacji palucha koślawego stosuje się metody nieoperacyjne, jak modyfikację obuwia, fizykoterapię, ortezy korygujące pozycję palucha oraz leki przeciwbólowe. Skuteczność powyższych metod jest tymczasowa i nie chroni z reguły przed postępem zniekształcenia.Metodą leczenia paluchów koślawych o najwyższej skuteczności jest leczenie operacyjne. Zabiegi polegają na wykonaniu korekcji ustawienia kości stopy, a następnie stabilizacji implantami metalowymi. Operacjom wykonanym na kościach mogą towarzyszyć również zabiegi w obrębie tkanek miękkich np. ścięgien. Po operacji stosuje się przez kilka tygodni specjalistyczne ortezy w kształcie buta zabezpieczające wykonane korekcje. W ortezach można poruszać się w zależności od zaleceń lekarskich bez, z częściowym lub pełnym obciążaniem.
Wskazana jest wczesna rehabilitacja i uruchamianie stawów stopy już w pierwszych dobach po operacji w celu uzyskania jak najlepszego efektu i funkcji po wykonanym zabiegu.